W trakcie trwania małżeństwa małżonkowie zobowiązani są przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli. Zadośćuczynienie temu obowiązkowi może polegać nie tylko na finansowym partycypowaniu w ww. kosztach, lecz także na osobistych staraniach o wychowanie dzieci i na pracy we wspólnym gospodarstwie domowym. Oczywiście w przypadku uchylania się przez jednego z małżonków od ww. obowiązku sąd może zobowiązać małżonka do zaspakajania potrzeb rodziny poprzez uiszczanie co miesiąc określonej kwoty, a nawet nakazać wypłatę jego wynagrodzenia do rąk drugiego małżonka.
Natomiast zasądzenie alimentów na rzecz małżonka po rozwodzie uzależnione jest od sytuacji osobistej i majątkowej małżonka żądającego alimentów oraz osoby odpowiedzialnej za rozpad pożycia małżeńskiego.
Alimenty przy wyłącznej winie jednego z małżonków
Zgodnie z art. 60 § 2 k.r.o. w sytuacji, gdy jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.
Powyższe oznacza, że obowiązek alimentacyjny uzależniony jest od spełnienia następujących przesłanek:
- jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia małżeńskiego;
- rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, przy czym ocena, w jakim zakresie nastąpiło istotne pogorszenie sytuacji materialnej zależy od porównania sytuacji, w jakiej niewinny małżonek znalazł się wskutek orzeczenia rozwodu, z sytuacją, w jakiej znajdowałby się, gdyby rozwodu nie orzeczono i gdyby pożycie małżonków funkcjonowało prawidłowo, nie zaś z sytuacją rzeczywiście występującą przed rozwodem (por. wyrok Sądu Okręgowego w Sieradzu z dnia 13 sierpnia 2014 roku, sygn.. akt I CA 225/14, publ. LEX).
W tym miejscu podkreślić należy, że ujawnienie się wskazanych powyżej skutków, tj. pogorszenie się sytuacji materialnej małżonka niewinnego może nastąpić nawet kilka lat od orzeczenia rozwodu, uzasadniając tym samym wytoczenie przeciwko byłemu małżonkowi powództwa o ustalenie obowiązku alimentacyjnego na rzecz małżonka niewinnego.
Alimenty przy rozwodzie bez orzekania o winie lub z winy obojga małżonków
Natomiast zgodnie z art. 60 § 1 k.r.o. małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego.
W tym przypadku obowiązek alimentacyjny uzależniony jest od spełnienia następujących przesłanek:
- małżeństwo zostało rozwiązane bez orzeczenia o winie lub z winy obojga małżonków
- małżonek uprawniony do alimentów znajduje się w niedostatku, czyli nie może własnymi siłami zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb w całości lub w części (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 września 2000 roku, sygn.. akt I CKN 872/00, publ. LEX).
Ustanie obowiązku alimentacyjnego, czyli do kiedy trzeba płacić alimenty na małżonka?
Obowiązek dostarczania środków utrzymania małżonkowi rozwiedzionemu wygasa w razie zawarcia przez tego małżonka nowego małżeństwa. Jednakże gdy zobowiązanym jest małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia, obowiązek ten wygasa także z upływem pięciu lat od orzeczenia rozwodu, chyba że ze względu na wyjątkowe okoliczności sąd, na żądanie uprawnionego, przedłuży wymieniony termin pięcioletni (art. 60 § 3 k.r.o.)
Powyższe oznacza, że obowiązek alimentacyjny pomiędzy byłymi małżonkami wygasa zawsze w momencie zawarcia przez małżonka uprawnionego do alimentów nowego małżeństwa. Ponadto w przypadku orzeczenia rozwodu bez orzekania o winie małżonków obowiązek ten wygasa również z upływem pięciu lat od orzeczenia rozwodu, przy czym może być on przedłużony na dłuższy okres ze względu na wyjątkowe okoliczności.
Natomiast, gdy zobowiązanym do dostarczania środków utrzymania małżonkowi rozwiedzionemu jest małżonek, który został uznany za winnego rozkładu pożycia małżeńskiego to obowiązek ten nie jest ograniczony żadnym terminem. Obowiązek alimentacyjny nie jest zatem ograniczony w czasie w sytuacji, gdy rozwód został orzeczony z wyłącznej winy małżonka zobowiązanego do alimentów lub z winy obu stron. Albowiem brakq jest podstaw do zrównywania sytuacji prawnej małżonków, których wspólnie uznano za winnych rozkładu pożycia małżeńskiego z sytuacją prawną małżonków, których wina nie była ustalana (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 17 maja 2013 roku, sygn.. akr III AUa 1571/12, publ. LEX).
Wpis został opublikowany również na portalu Infor.pl http://www.infor.pl/prawo/alimenty/alimenty-miedzy-malzonkami/747721,Alimenty-na-malzonka-po-rozwodzie.html