Dozór elektroniczny jest jednym ze sposobów odbywania kary pozbawienia wolności, które podlega kontrolowaniu zachowania skazanego przebywającego poza zakładem karnym przy użyciu aparatury monitorującej (tzw. bransoletki).
Procedura odbywania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego wdrażana jest na wniosek skazanego lub jego obrońcy, prokuratora, sądowego kuratora zawodowego lub dyrektora zakładu karnego, przy czym w stosunku do skazanego, który chce odbywać karę ww. sposób muszą zostać spełnione (łącznie) następujące przesłanki:
- wobec skazanego orzeczono karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą jednego roku, a nie zachodzą warunki przewidziane w 64 § 2 k.k. (recydywa specjalna);
- jest to wystarczające dla osiągnięcia celów kary;
- skazany posiada określone miejsce stałego pobytu;
- osoby pełnoletnie zamieszkujące wspólnie ze skazanym wyraziły zgodę na odbywanie przez skazanego kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego (pisemną zgodę dołącza się do wniosku o zezwolenie na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego);
- odbywaniu kary pozbawienia wolności w ww. systemie nie stoją na przeszkodzie możliwości techniczno-organizacyjne związane z wykonywaniem dozoru przez podmiot prowadzący centralę monitorowania i upoważniony podmiot dozorujący oraz warunki mieszkaniowe skazanego.
Ponadto skazanemu, który nie rozpoczął wykonywania kary w zakładzie karnym, można udzielić zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, jeżeli względy bezpieczeństwa i stopień demoralizacji, a także inne szczególne okoliczności nie przemawiają za potrzebą osadzenia skazanego w zakładzie karnym. Natomiast skazanemu, który rozpoczął już odbywanie kary w zakładzie karnym, można udzielić zezwolenia na odbycie w systemie dozoru elektronicznego pozostałej części kary, jeżeli za udzieleniem zezwolenia przemawiają dotychczasowa postawa i zachowanie skazanego. W tym miejscu wskazać, iż skazany, w stosunku do którego wdrożono wykonanie kary pozbawienia wolności nie może odbyć reszty kary ww. systemie, jeżeli pozostało mu do odbycia kary nie więcej niż rok, zaś orzeczona w stosunku do niego kara pozbawienia wolności przekraczała wymiar jednego roku (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 17 października 2013 roku w sprawie II AKzw 1167/13), bowiem chodzi o karę orzeczoną, a nie pozostałą do odbycia.
Powyższe zasady stosuje się odpowiednio do skazanego, któremu wymierzono dwie lub więcej niepodlegających łączeniu kar pozbawienia wolności, które skazany ma odbyć kolejno, nieprzekraczających w sumie jednego roku. W tym miejscu dodać należy, iż w chwili orzekania o dopuszczalności wykonywania kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego, sąd winien m.in. ustalić, które z orzeczonych wobec skazanego kar pozbawienia wolności, w tym objętych wnioskiem o zezwolenie na dozór elektroniczny, podlegają wykonaniu i w jakim zakresie. Skoro tylko niektóre kary podlegają obecnie wykonaniu, to dopiero ich suma, a nie w ogóle suma kar orzeczonych, może być rozstrzygająca (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 12 września 2012 roku w sprawie II AKzw 783/12).
W sprawach o udzielenie skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego sąd penitencjarny orzeka na wniosek ww. osób. W przypadku odmowy udzielenia zezwolenia skazanemu przysługuje zażalenie do sądu odwoławczego. W tym miejscu wskazać należy, iż ponowny wniosek skazanego lub jego obrońcy o udzielenie zezwolenia w tej samej sprawie złożony przed upływem 3 miesięcy od dnia wydania postanowienia o odmowie udzielenia tego zezwolenia pozostawia się bez rozpoznania.