Od 9 lipca 2018 roku obowiązują nowe zasady dotyczące terminów przedawnienia długów.
Krótsze terminy przedawnienia
Jedną z najważniejszych zmian jest znowelizowanie art. 118 k.c. i skrócenie podstawowego terminu przedawnienia do lat 6. Dla przypomnienia do tej pory art. 118 k.c. zakładał, że jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej termin przedawnienia wynosił 10 lat. Natomiast roszczenia o świadczenia okresowe oraz związane z prowadzeniem działalności gospodarczej przedawniają się bez zmian po upływie 3 lat.
Również roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd przedawnia się z upływem sześciu lat. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenie okresowe należne w przyszłości przedawnia się z upływem trzech lat.
Koniec terminu przedawnienia
Nowelizacja wprowadziła też nową zasadę odnośnie końca terminu przedawnienia. Od 9 lipca 2018 roku przypada on na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata. W związku z czym, jeżeli roszczenie stało się wymagalne dnia 2 czerwca 2018 roku to koniec terminu przedawnienia przypadnie na dzień 31 grudnia 2024 roku. Natomiast w przypadku roszczenia o usunięcie wady lub wymianę rzeczy sprzedanej na wolną od wad, które stało się wymagalne dnia 2 czerwca 2018 roku, koniec terminu przedawnienia przypadnie na dzień 2 czerwca 2019 roku, gdyż przedawnia się ono z upływem roku.
Uwzględnienie przez sąd z urzędu przedawnienia
Kolejną ważną zmianą z punktu widzenia konsumentów jest wprowadzenie §2¹do art. 117 k.c., zgodnie z którym po upływie terminu przedawnienia nie można domagać się zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi. Powyższe oznacza, że sąd rozpoznając sprawę przeciwko konsumentowi powinien z urzędu badać czy roszczenie nie uległo przedawnieniu, zaś w przypadku odpowiedzi twierdzącej oddalić powództwo. Do tej pory sąd zajmował się kwestią przedawnienia wyłącznie na zarzut pozwanego, co niestety doprowadzało do sytuacji, w których sąd wydawał wyrok zasądzający pomimo, że roszczenie było w rzeczywistości już dawno przedawnione.
Nieuwzględnienie terminu przedawnienia
Niestety nowelizacja wprowadza również co najmniej kontrowersyjne rozwiązania w zakresie możliwości nieuwzględnienia przez sąd upływu terminu przedawnienia w sporze z konsumentem. Zgodnie bowiem z wprowadzonym teraz art. 1171 k.c. w wyjątkowych przypadkach sąd może, po rozważeniu interesów stron, nie uwzględnić upływu terminu przedawnienia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi, jeżeli wymagają tego względy słuszności. Korzystając z uprawnienia, o którym mowa w § 1, sąd powinien rozważyć w szczególności:
1) długość terminu przedawnienia;
2) długość okresu od upływu terminu przedawnienia do chwili dochodzenia roszczenia;
3) charakter okoliczności, które spowodowały niedochodzenie roszczenia przez uprawnionego, w tym wpływ zachowania zobowiązanego na opóźnienie uprawnionego w dochodzeniu roszczenia.
Powyższe oznacza, że sąd opierając się na względach słuszności będzie mógł nie uwzględnić przedawnienia i w konsekwencji wydać wyrok zgodny z żądaniem powoda.
Przepisy przejściowe
Do roszczeń powstałych przed dniem 9 lipca 2018 rokiem i w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych stosuje się nowe przepisy. Jeżeli termin przedawnienia jest krótszy niż według przepisów dotychczasowych, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się na nowo z dniem wejścia nowych przepisów tj. z dniem 9 lipca. Jeżeli jednak przedawnienie, którego bieg terminu rozpoczął się przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, nastąpiłoby przy uwzględnieniu dotychczasowego (starego) terminu przedawnienia wcześniej, to przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu.
Przykładowo dla roszczenia wymagalnego dnia 2 czerwca 2017 roku termin przedawnienia upłynie z dniem 31 grudnia 2024 roku, a nie z dniem 2 czerwca 2027 roku. Natomiast w przypadku roszczenia wymagalnego dnia 2 czerwca 2012 roku termin przedawnienia upłynie z dniem 2 czerwca 2022 roku, a nie z dniem 31 grudnia 2024 roku.
Natomiast do przysługujących konsumentowi roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie ww. zmian i w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych, których terminy przedawnienia są określone w art. 118 i art. 125 § 1 k.c., stosuje się przepisy ustawy w brzmieniu dotychczasowym. Powyższe oznacza, że roszczenia które przysługują konsumentom podlegają przedawnieniu na starych zasadach.
Ponadto roszczenia przedawnione przysługujące przeciwko konsumentowi, co do których do dnia wejścia w życie nowych przepisów nie podniesiono zarzutu przedawnienia, podlegają z dniem 9 lipca 2018 roku skutkom przedawnienia, które zostały wprowadzone nowelizacją. Zatem już od dzisiaj sądy z urzędu powinny badać czy w sprawie doszło do przedawnienia czy też nie.
Artykuł został opublikowany również na portalu Infor.pl