Podział majątku niesie ze sobą wiele wyzwań, szczególnie gdy majątek obciążony jest kredytem hipotecznym. Zrozumienie zasad dotyczących spłaty takiego kredytu przy podziale majątku jest kluczowe dla obu stron. Warto również zwrócić uwagę na kwestie związane z przedawnieniem roszczeń oraz odsetkami od spłaconych rat.
Podział majątku a kredyt hipoteczny
Pamiętać należy, że w postępowaniu o podział majątku wspólnego sąd koncentruje się na aktywach, takich jak nieruchomości, środki finansowe czy pojazdy. Zobowiązania, w tym niespłacone kredyty hipoteczne, nie są bezpośrednio dzielone przez sąd. Oznacza to, że nawet po przyznaniu nieruchomości jednemu z małżonków, dalej obie strony odpowiadają solidarnie za spłatę kredytu wobec banku.
Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 6 czerwca 2019 r. (sygn. akt II CSK 680/17) wyraźnie podkreślił, że podział majątku wspólnego obejmuje jedynie aktywa, nie zaś pasywa. Oznacza to, że długi, w tym kredyt hipoteczny, pozostają wspólnym zobowiązaniem obojga małżonków. Bez znaczenia pozostaje tutaj komu sąd przyzna nieruchomość.
Spłata kredytu przez jednego z małżonków
Jeżeli po ustaniu wspólności majątkowej tylko jeden z małżonków spłaca kredyt hipoteczny, ma on prawo domagać się od drugiego zwrotu połowy uiszczonych przez niego rat czy innych kosztów związanych ze spłatą kredytu hipotecznego. Spłata przez jednego z dłużników określonej raty prowadzi bowiem do sytuacji, w której pojawia się regresowe roszczenie.
Innymi słowy, jeśli jeden z małżonków spłaca całość rat kredytu, może wystąpić do drugiego o zwrot jego części (zazwyczaj 50%). Jest to tzw. roszczenie regresowe, które wynika z solidarnej odpowiedzialności za dług. Bez znaczenia pozostaje tutaj fakt, że tylko jeden z małżonków korzysta z nieruchomości. W takiej sytuacji drugiemu małżonkowi może przysługiwać wynagrodzenie za korzystanie z nieruchomości ponad udział. Więcej na ten temat pisałam we wpisie ” Wynagrodzenie za korzystanie z nieruchomości przez jednego z małżonków”.
Przedawnienie roszczenia z tytułu spłaconych rat kredytu
Warto pamiętać, że roszczenie o zwrot spłaconych rat kredytu hipotecznego podlega przedawnieniu. Zgodnie z art. 118 k.c, roszczenia majątkowe przedawniają się z upływem 6 lat od dnia, w którym spłacający ratę mógł domagać się zwrotu środków od współdłużnika.
Przykładowo, jeśli w grudniu 2020 roku jeden z małżonków spłacił ratę kredytu, to termin przedawnienia roszczenia o zwrot połowy tej raty upłynie w grudniu 2026 roku. Po upływie tego terminu, roszczenie staje się nieegzekwowalne, chyba że druga strona dobrowolnie zdecyduje się na spłatę.
Odsetki od spłaconych rat kredytu
Jeśli jeden z małżonków spłaca całość kredyt, może również domagać się od drugiego odsetek od spłaconych rat. Odsetki te nie są naliczane od momentu spłaty raty do dnia zwrotu należnej kwoty przez współdłużnika. W relacji pomiędzy małżonkami lub byłymi małżonkami nie można określić wymagalności roszczenia wraz z datą zapłaconych rat. Zgodnie z treścią przepisu art. 455 k.c. jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Zatem odsetki z tytułu spłaconych rat kredytu należą się od dnia doręczenia wezwania w tym względzie.