Upadłość konsumencka jest postępowaniem sądowym przewidzianym dla osób fizycznych, które nie prowadzą działalności gospodarczej i stały się niewypłacalne. Głównym zadaniem niniejszej instytucji jest oddłużenie niewypłacalnej osoby, bowiem w jej wyniku dochodzi do umorzenia długów konsumenta w całości lub w części. Jednocześnie należy mieć na uwadze, że nie ma znaczenia wysokość zadłużenia oraz czas zwłoki dłużnika. Zgodnie z definicją zawartą w Kodeksie cywilnym, za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.
Nowe zasady ogłoszenia upadłości konsumenckiej
Dnia 24 marca 2020 roku weszły w życie przepisy nowelizacji z 30 sierpnia 2019 r. Prawa upadłościowego. Dzięki niej osoby zadłużone, które prowadzą jednoosobową działalność gospodarczą będą traktowane jak konsumenci. Istotną zmianą będzie także regulacja, która zabezpiecza przed bezdomnością. Po sprzedaży domu bądź mieszkania, dłużnikowi zostanie pozostawiona odpowiednia kwota, za którą będzie on mógł wynajmować przez dwa lata mieszkanie.
Usprawnienie procedury upadłościowej
Przed wejściem w życie nowelizacji sąd oddalał wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli dłużnik doprowadził do stanu niewypłacalności umyślnie lub na skutek rażącego niedbalstwa. Obecnie, przyczyna niewypłacalności będzie badana po ogłoszeniu upadłości, przy ustalaniu plany spłaty zadłużenia. Ma to na celu przede wszystkim usprawnienie procedury upadłościowej. Sąd badając przesłanki upadłości bierze pod uwagę:
- niewypłacalność (art. 11 PrUpad);
- brak majątku na zaspokojenie kosztów postępowania (art. 13 PrUpad);
- wielość wierzycieli;
- uprawnienie (legitymację) do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości (art. 20 oraz inne przepisy PrUpad).
Całkowite umorzenie długów tylko w wyjątkowych przypadkach
Wszystkie powyższe okoliczności warunkują pozytywne rozpoznanie wniosku o ogłoszenie upadłości. Brak którejkolwiek z nich spowoduje konieczność oddalenia wniosku. Postanowienie o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości jest równoznaczne z postanowieniem o odmowie ogłoszenia upadłości. Należy mieć na uwadze także fakt, iż jeżeli osoba zadłużona umyślnie doprowadziła do niewypłacalności, będzie potraktowana odmiennie aniżeli dłużnik, który jest niewypłacalny z przyczyn od niego niezależnych np. brak pracy, długotrwała choroba. W pierwszym przypadku dłużnik będzie spłacał zobowiązania krócej tj. do trzech lat, zaś w drugim od min. 36 miesięcy do siedmiu lat. Warto podkreślić także, że całkowite umorzenie długu będzie możliwe jedynie w przypadku, jeżeli udowodni się fakt, że dłużnik nie posiada majątku oraz jest „trwale niezdolny do spłaty zobowiązań” np. pozostaje trwale niezdolny do wykonywania jakiejkolwiek pracy zarobkowej. Ponadto umorzeniu nie podlegają zobowiązania wynikające z zasądzenia alimentów, naprawienia szkody wynikającej z przestępstwa lub wykroczenia, bądź z renty odszkodowawczej.
Możliwość porozumienia się z wierzycielem
Nowelizacja daje szansę także na możliwość to porozumienia z wierzycielem bez ogłaszania upadłości. Ma ono na celu odciążenie sądu, jednocześnie zapewniając dłużnikowi oddłużenie bez ogłoszenia upadłości, zaś wierzycielowi możliwość szybszego odzyskania długu. Jeżeli według sądu będzie istniała szansa na porozumienie z wierzycielem, sąd wstrzyma się z rozpoznaniem wniosku o upadłość.
Podsumowując, pomimo pozytywnych zmian wprowadzonych nowelizacją, należy mieć na uwadze, że ogłoszenie upadłości powinno wynikać z konieczności i być ostatecznością. Bowiem procedura upadłościowa może okazać się długotrwała, a na całkowite umorzenie zobowiązań mogą liczyć tylko niektórzy dłużnicy. Ponadto, od chwili rozpoczęcia postępowania upadłościowego, majątek jest nadzorowany przez syndyka. Likwidacji zaś podlegają nieruchomości, ruchomości, udziały w spółce etc. Dłużnik traci możliwość swobodnego korzystania i dysponowania swoim majątkiem, zaś sam może kupować jedynie produkty niezbędne do funkcjonowania. Upadłość konsumencka powoduje także powstanie rozdzielności majątkowej między małżonkami, jeżeli jeden z nich ogłosi upadłość. Dlatego też złożenie wniosku o upadłość konsumencką powinno być przemyślaną decyzją oraz jak wskazano powyżej, ostatecznością.
Autorem wpisu jest Pani Eliza Błachnio