Kilka miesięcy temu na naszym blogu pojawił się wpis „Co wchodzi w skład majątku wspólnego?”. Dzisiaj pokrótce odpowiem na pytanie – co wchodzi w skład majątku osobistego każdego z małżonków? Najprościej można odpowiedzieć, że wszystko to co nie wchodzi w skład majątku wspólnego. I o ile jest to prawidłowe twierdzenie to nie wyczerpuje ono kompleksowo tego zagadnienia.
Odpowiadając na pytanie co wchodzi w skład majątku osobistego każdego z małżonków w pierwszej kolejności należy sięgnąć do przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, a mianowicie art. 33 tejże ustawy. Zgodnie z tym przepisem do majątku osobistego każdego z małżonków należą:
- przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej;
- przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił;
- prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom;
- przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków;
- prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie;
- przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość;
- wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków;
- przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków;
- prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;
- przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
W tym miejscu wskazać należy, że w odniesieniu do przedmiotów nabytych przez dziedziczenie należy również zaliczyć przedmioty majątkowe nabyte przez zachowek. Co więcej przedmioty uzyskane przez małżonka w wyniku działu spadku, dokonanego w czasie trwania wspólności ustawowej, należą do jego majątku odrębnego, bez względu na obciążenie małżonka dopłatą lub spłatą, chyba że spadkodawca inaczej postanowił (por. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 11 marca 2011 roku, sygn.. akt II CSK 405/10, publ. LEX). Zatem wszystko to co małżonek nabywa ze spadku nawet spłacając pozostałych spadkobierców za środki wchodzące w skład majątku wspólnego wchodzi do jego majątku osobistego.
Natomiast najczęściej spotykanym prawem majątkowym wynikającym ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom będzie prawo do spółki cywilnej. W skład bowiem majątku odrębnego wchodzą spółkowe prawa korporacyjne oraz tzw. ogólne prawa obligacyjne. W skład majątku wspólnego wchodzi natomiast wierzytelność o wypłatę konkretnej kwoty z osiągniętego przez spółkę zysku, oraz jako dorobek, także konkretna suma pieniężna otrzymana tytułem zysku. Jednakże dopóki trwa stosunek prawny spółki wspólność łączna majątku wspólnego jest nienaruszalna (art. 863 k.c.). W skład majątku wspólnego nie wejdzie zatem żadna wierzytelność związana z majątkiem, jaki otrzyma wspólnik po rozwiązaniu i likwidacji spółki (por. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 stycznia 2007 roku, sygn.. akt II CSK 321/06, publ. LEX).
Warto również wspomnieć o najnowszej uchwale Sądu Najwyższego z dnia 19 października 2018 roku, sygn.. akt III CZP 45/18 (publ. LEX). Sąd Najwyższy przełamał bowiem dotychczasową linię orzeczniczą i uznał, że rzecz nabyta w trakcie trwania małżeństwa, w którym obowiązuje ustawowa wspólność majątkowa, w części ze środków pochodzących z majątku osobistego jednego z małżonków, a w części z ich majątku wspólnego, wchodzi do majątku osobistego małżonka i do majątku wspólnego małżonków w udziałach odpowiadających stosunkowi środków przeznaczonych z tych majątków na jej nabycie, chyba że świadczenie z majątku osobistego lub majątku wspólnego przekazane na nabycie rzeczy miało charakter nakładu, odpowiednio, na majątek wspólny lub osobisty. Do tej pory orzecznictwo stało bowiem na stanowisku, że w sytuacji, gdy dana rzecz nabywana jest częściowo za środki pochodzące z majątku wspólnego, a częściowo z osobistego to rzecz ta wchodzi w całości do majątku wspólnego małżonków, a im przysługują roszczenia o zwrot nakładów.
Informacje o najnowszych wpisach na blogu i nie tylko znajdziesz również na facebook.com/adwokatpiaseczno/ Zapraszam do śledzenia