Wspólnicy spółki z o.o. często zastanawiają się czy wierzytelność jaka przysługuje im wobec spółki, np. z tytułu pożyczki udzielonej spółce (o udzieleniu nieoprocentowanej pożyczki i jej skutkach możesz przeczytać tutaj) może stanowić ich wkład do spółki. Otóż tak, wierzytelność jako wkład do spółki jest w pełni dopuszczalna.
Wierzytelność, jako wkład niepieniężny
Pierwsza możliwość dokonania konwersji wierzytelności na kapitał zakładowy polega na wniesieniu wkładu niepieniężnego (aportu) przez wspólnika w postaci wierzytelności, jaka przysługuje mu względem spółki. W takim przypadku dojdzie do konfuzji, tj. umorzenia tej wierzytelności.
Wierzytelność, jako wkład pieniężny
Druga możliwość dokonania konwersji polega na zobowiązaniu wspólnika do wniesienia wkładu pieniężnego do spółki, a następnie dokonanie umownego potrącenia wierzytelności wspólnika wobec spółki z tytułu pożyczki z wierzytelnością spółki wobec wspólnika z tytułu objęcie udziałów. Na skutek ww. czynności dojdzie do całkowitego umorzenia wierzytelności o niższej wartości.
Przykładowo, jeżeli na skutek uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego spółki wspólnik zobowiązał się do wniesienia wkładu pieniężnego w wysokości 10 000 złotych w zamian za X udziałów, zaś jemu przysługuje wierzytelność wobec spółki z tytułu udzielonej pożyczki w wysokości 12 000 zł to na skutek umownego potrącenia dojdzie do umorzenia wierzytelności niższej, tj. tej która przysługuje spółce z tytułu zobowiązania wspólnika do wniesienia wkładu pieniężnego. W takiej sytuacji wspólnik nie będzie zobowiązany już do zapłaty spółce kwoty 10 000 zł na podwyższenie kapitału zakładowego, albowiem to zobowiązanie na skutek potrącenia wygasło. Natomiast spółka zobowiązana będzie w dalszym ciągu do zapłaty na rzecz wspólnika kwoty 2 000 zł (12 000 – 10 000 = 2 000).
Konsekwencje podatkowe dla spółki przy wniesieniu wierzytelności na kapitał zakładowy
Dla spółki podwyższającej kapitał zakładowy ww. czynności są neutralne niezależnie od tego czy wniesienie wierzytelności zostanie potraktowane jako wniesienie wkładu pieniężnego czy niepieniężnego. Inaczej natomiast kształtuje się sytuacja prawnopodatkowa dla wspólnika, albowiem skutku podatkowe uzależnione są od tego czy wkład ten będzie miał charakter pieniężny czy niepieniężny.
Konsekwencje podatkowe dla wspólnika przy wniesieniu wierzytelności na kapitał zakładowy
W przypadku wniesienia wierzytelności, jako wkładu niepieniężnego po stronie wspólnika powstanie przychód w wysokości wartości nominalnej objętych udziałów. Natomiast jeżeli wkład będzie miał charakter pieniężny to wówczas po stronie wspólnika nie powstanie przychód, co bez wątpienia pod kątem podatkowym będzie korzystniejsze dla wspólnika.
Warto jednak wskazać, że pogląd o neutralności podatkowej wniesienia wkładu pieniężnego i potrącenia go z wierzytelnością względem spółki spotyka się z krytyką ze strony organów podatkowych i sądów administracyjnych. Przykładowo Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 24 kwietnia 2012 roku, sygn.. akt II FSK 1892/10 uznał, że nie jest prawidłowe twierdzenie, że dokonując konwersji wierzytelności na kapitał zakładowy drogą potrącenia umownego, na co pozwala art. 14 § 4 k.s.h., można wywołać te same skutki podatkowe jakie powstać mogą jedynie w wyniku faktycznego przekazania środków pieniężnych na kapitał zakładowy zgodnie z art. 16 ust 7 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Kompensata nie prowadzi do realizacji świadczeń wzajemnych, a jedynie do zaliczenia jednej wierzytelności na poczet drugiej, przy czym wierzytelności umarzają się do wierzytelności niższej a zobowiązania wzajemne wygasają. Przyjęta przy kompensacie forma wykonania świadczenia jest spełnieniem świadczenia poprzez zapłatę.
Jeszcze w innym orzeczeniu z dnia 25 marca 2015 roku, sygn.. akt II FSK 349/13 Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że konwersja wierzytelności na udziały w kapitale zakładowym spółki z o.o. każdorazowo będzie stanowiła wniesienie do niej wkładu niepieniężnego.
Odmienne stanowisko
Oczywiście w judykaturze można spotkać również odmienne poglądy dotyczące charakteru wniesienie wierzytelności na kapitał zakładowy spółki i jego skutków podatkowych dla wspólnika. Za neutralnością podatkową opowiedział się m.in. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 29 kwietnia 2015 roku, sygn.. akt III SA/Wa 1845/15, który uznał, że o tym, czy konwersja wierzytelności przysługującej wspólnikowi wobec spółki na udziały przybierze postać wkładu pieniężnego lub niepieniężnego, decyduje treść uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego. Brak jest zatem podstaw do twierdzenia, że w przypadku gdy z umowy lub uchwały wynika sposób pokrycia udziałów wkładem pieniężnym, udziały zostają pokryte wkładem niepieniężnym w postaci wierzytelności wspólnika wobec spółki. Analogiczny pogląd wyrażony został także w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 maja 2013 r. sygn. akt III SA/Wa 3497/12 oraz Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 14 grudnia 2004 r., sygn. akt FSK 2066/04.
Konsekwencje podatkowe przy zbyciu udziałów
Wspomnieć również należy, że kwalifikacja podatkowa wniesienia wierzytelności do spółki tytułem wkładu ma znaczenie również przy zbyciu udziałów objętych w zamian za tą wierzytelność. Albowiem przy zbyciu udziałów objętych za aport kosztem uzyskania przychodu wspólnika z tytułu zbycia będzie co do zasady wartość nominalna objętych udziałów, zaś w przypadku zbycia udziałów objętych za wkład pieniężny wydatki poniesione na ich nabycie.
Artykuł został opublikowany na portalu Infor.pl