Wykorzystanie zwolnienia lekarskiego niezgodnie z jego celem, np. podjęcie w trakcie zwolnienia innej pracy, wyjazd na wakacje czy zrobienie remontu w domu może zostać uznane za naruszenie obowiązków pracowniczych i w konsekwencji skutkować zastosowaniem w stosunku do pracownika kar porządkowych, a nawet rozwiązaniem umowy o pracę. Potwierdził to Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 21 października 1999 roku w sprawie I PKN 308/99 (publ. Legalis) uznając, iż wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego niezgodnie z jego przeznaczeniem może być naruszeniem podstawowych obowiązków pracowniczych i stanowić uzasadnioną przyczynę rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 k.p. tylko wtedy, gdy pracownikowi można przypisać winę, co najmniej w postaci rażącego niedbalstwa.
Pamiętać jednak należy, iż wykonywanie w trakcie zwolnienia lekarskiego pracy nie zawsze będzie traktowane jako ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych w rozumieniu art. 52 § 1 k.p., albowiem uzależnione jest to od tego czy wykonywanie pracy jest sprzeczne z zaleceniami lekarskimi. W przypadku, gdy wykonywanie pracy nie będzie sprzeczne ze wskazaniami lekarza to jej wykonywanie nie będzie stanowić ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 marca 2008 roku, sygn.. akt II PK 332/-7, publ. Legalis oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 lipca 2000 roku, sygn.. akt I PKN 733/99, publ. Legalis).
Warto również wskazać, iż nadużycie korzystania ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego samo w sobie nie może zostać zakwalifikowane jako ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych. Jednakże pracownik, który w czasie zwolnienia lekarskiego podejmuje czynności sprzeczne z jego celem, jakim jest odzyskanie zdolności do pracy, a zwłaszcza czynności prowadzące do przedłużenia jego nieobecności w pracy to należy uznać, iż swoim działaniem godzi w dobro pracodawcy i działa sprzecznie ze swoimi obowiązkami (lojalność wobec pracodawcy; obowiązek świadczenia pracy i usprawiedliwienia nieobecności), co w konkretnych przypadkach może zostać uznane za ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 lipca 1999 roku, sygn.. akt I PKN 136/99, publ. Legalis).
Jeżeli pracodawca ma wątpliwości czy pracownik wykorzystuje zwolnienie lekarskie zgodnie z celem to może on podjąć działania zmierzające do kontroli sposobu wykorzystania przez pracownika zwolnienia lekarskiego. Zgodnie bowiem z art. 68 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych w razie choroby i macierzyństwa Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz płatnicy składek (pracodawca) są uprawnieni do kontrolowania ubezpieczonych co do prawidłowości wykorzystywania zwolnień od pracy zgodnie z ich celem oraz są upoważnieni do formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich, przy czym uprawnienie to przysługuje wyłącznie tym pracodawcom, którzy zatrudniają co najmniej 20 pracowników. Powyższe oznacza, iż pracodawca ma prawo samodzielnie przeprowadzić kontrolę (o ile zatrudnia co najmniej 20 pracowników) lub złożyć wniosek do ZUS o wszczęcie postępowania kontrolnego.
*Tekst został opublikowany również na portalu Infor http://ksiegowosc-budzetowa.infor.pl/kadry-i-place/zatrudnianie-i-zwalnianie/732564,Skutki-wykorzystania-zwolnienia-lekarskiego-niezgodnie-z-przeznaczeniem.html