Zabezpieczenie dowodu w postępowaniu cywilnym

Przesłanki zabezpieczenia dowodu w postępowaniu cywilnym

Zabezpieczenie dowodu ma na celu ochronę interesów strony przed utratą możliwości przeprowadzenie dowodu na późniejszym etapie postępowania. Może ono  nastąpić, gdy:

1. zachodzi obawa, że jego przeprowadzenie stanie się niewykonalne lub zbyt utrudnione
2. z innych przyczyn zachodzi potrzeba stwierdzenia istniejącego stanu rzeczy

Najczęściej zabezpieczenie dowodu będzie dotyczyło przeprowadzenia dowodu z zeznań świadka, np. gdy świadek jest chory lub planuje dłuższy pobyt za granicą. Zabezpieczenie dowodu może dotyczyć również dowodu z oględzin,  dowodu z nagrania z monitoringu czy dokumentu, gdy nośniki te mogą ulec zniszczeniu w nieodległej przyszłości. Warto wskazać, że zabezpieczenie dowodu nie wyklucza jego ponownego przeprowadzenia na późniejszym etapie postępowania.

Zabezpieczenie dowodu jako taktyka zmierzająca do oceny szans na wygranie sprawy?

Instytucja zabezpieczenia dowodu nie może jednak zmierzać do oceny zasadności roszczenia oraz szans na wygranie sprawy.  W szczególności nie można żądać w tym trybie przeprowadzenia ekspertyzy sądowo-lekarskiej w celu ustalenia, czy dokonane zabiegi lekarskie były prawidłowe i czy mogły one uzasadniać roszczenie odszkodowawcze (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 lutego 1969 roku, sygn.. akt II CZ 6/69, publ. NP 1970, nr 10, s. 579). Za niedopuszczalne należy uznać również zabezpieczenie dowodu poprzez zobowiązanie matki oraz małoletniego dziecka do poddania się grupowemu badaniu krwi w związku z ubieganiem się ojca dziecka o wytoczenie przez prokuratora powództwa o zaprzeczenie ojcostwa (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 20 marca 1987 r., sygn.. akt III CZP 11/87, publ. OSNCP 1988, nr 6, poz. 77).

Kiedy można wystąpić z wnioskiem o zabezpieczenie dowodu?

Zabezpieczenie dowodu może nastąpić zarówno przed wszczęciem postępowania, jak i w trakcie postępowania, przy czym w tym ostatnim przypadku może to nastąpić także z urzędu i w czasie jego zawieszenia.

Wniosek o zabezpieczenie dowodu składa się w sądzie właściwym do rozpoznania sprawy, a w wypadkach niecierpiących zwłoki lub gdy postępowanie nie zostało jeszcze wszczęte, w sądzie rejonowym, w którego okręgu dowód ma być przeprowadzony. Wniosek powinien zawierać oprócz oznaczenia wnioskodawcy i przeciwnika, a także innych osób zainteresowanych wskazanie faktów oraz dowodów. Ponadto osoba żądająca zabezpieczenia dowodu powinna wskazać przyczyny uzasadniające potrzebę jego zabezpieczenia, w przeciwnym razie narazi się na oddalenie wniosku.

Warto również pamiętać, że na postanowienie odmawiające zabezpieczenia dowodu zażalenie nie służy. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 sierpnia 1969 roku, sygn., akt I CZ 81/69, publ. LEX 6551).

Artykuł został opublikowany również na portalu Infor.pl