Aktualna sytuacja w kraju, spowodowana epidemią COVID-19 bez wątpienia wpływa na funkcjonowanie wielu przedsiębiorstw i prawidłowe wykonanie umów. Coraz częściej dochodzi do sytuacji, w których przedsiębiorca z przyczyn od niego niezależnych nie może dotrzymać warunków umowy. Epidemia koronawirusa wpłynęła również na umowy, realizowane w trybie zamówień publicznych. Z uwagi na specyfikę tych umów konieczne było wprowadzenie ustawowych rozwiązań, pozwalającym stronom na możliwość zmiany w przypadku przeszkód spowodowanych epidemią COVID-19.
Obowiązek poinformowania drugiej strony o wpływie okoliczności związanych z COVID-19 na należyte wykonanie umowy
Zgodnie z art. 15 r ust. 1 ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych strony umowy w sprawie zamówienia publicznego, w rozumieniu ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1843 oraz z 2020 r. poz. 1086), niezwłocznie, wzajemnie informują się o wpływie okoliczności związanych z wystąpieniem COVID-19 na należyte wykonanie tej umowy, o ile taki wpływ wystąpił lub może wystąpić. Strony umowy potwierdzają ten wpływ dołączając do informacji, o której mowa w zdaniu pierwszym, oświadczenia lub dokumenty, które mogą dotyczyć w szczególności:
- nieobecności pracowników lub osób świadczących pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie niż stosunek pracy, które uczestniczą lub mogłyby uczestniczyć w realizacji zamówienia
- decyzji wydanych przez Głównego Inspektora Sanitarnego lub działającego z jego upoważnienia państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego, w związku z przeciwdziałaniem COVID-19, nakładających na wykonawcę obowiązek podjęcia określonych czynności zapobiegawczych lub kontrolnych;
- poleceń lub decyzji wydanych przez wojewodów, ministra właściwego do spraw zdrowia lub Prezesa Rady Ministrów, związanych z przeciwdziałaniem COVID-19, o których mowa w art. 11 ust. 1-3;
- wstrzymania dostaw produktów, komponentów produktu lub materiałów, trudności w dostępie do sprzętu lub trudności w realizacji usług transportowych;
- innych okoliczności, które uniemożliwiają bądź w istotnym stopniu ograniczają możliwość wykonania umowy;
- okoliczności, o których mowa w pkt 1-5, w zakresie w jakim dotyczą one podwykonawcy lub dalszego podwykonawcy.
Przepis ten w praktyce będzie dotyczył przede wszystkim wykonawców i podwykonawców, którzy w trakcie wykonania przedmiotu umowy napotkali na przeszkody, związane z opóźnieniami w dostawach czy brakami kadrowymi w swoim zakładzie pracy, wynikającymi ze skierowania pracowników lub współpracowników na kwarantannę lub izolację. Niezależnie jednak od przyczyny, strona ma obowiązek niezwłocznego poinformowania drugiej strony o wpływie tych okoliczności na należyte wykonanie umowy i potwierdzenia tego za pośrednictwem dokumentów, np. informacji od dostawców o opóźnieniach w realizacji dostaw czy decyzji sanepidu o skierowaniu pracowników na kwarantannę / izolację. Ustawodawca nie sprecyzował jednocześnie co należy rozumieć pod pojęciem „niezwłocznie”, dlatego też zawiadomienie o przeszkodach w realizacji umowy, spowodowanych COVID-19 powinno zostać wysłana najpóźniej w terminie kilku dni (a nie kilkunastu) od daty wystąpienia przeszkody.
14 dni na zajęcie stanowiska przez druga stronę
Strona umowy, która otrzymała informację o przeszkodach w wykonaniu umowy z uwagi na COVID-19, na podstawie otrzymanych oświadczeń lub dokumentów, w terminie 14 dni od dnia ich otrzymania, przekazuje drugiej stronie swoje stanowisko, wraz z uzasadnieniem, odnośnie do wpływu okoliczności, o których mowa powyżej na należyte jej wykonanie. Jeżeli strona umowy otrzymała kolejne oświadczenia lub dokumenty, termin liczony jest od dnia ich otrzymania.
Następnie Zamawiający, po stwierdzeniu, że okoliczności związane z wystąpieniem COVID-19, o których mowa powyżej wpływają na należyte wykonanie umowy, w uzgodnieniu z wykonawcą dokonuje zmiany umowy, o której mowa w art. 144 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych, w szczególności przez:
- zmianę terminu wykonania umowy lub jej części, lub czasowe zawieszenie wykonywania umowy lub jej części,
- zmianę sposobu wykonywania dostaw, usług lub robót budowlanych,
- zmianę zakresu świadczenia wykonawcy i odpowiadającą jej zmianę wynagrodzenia lub sposobu rozliczenia wynagrodzenia wykonawcy,
– o ile wzrost wynagrodzenia spowodowany każdą kolejną zmianą nie przekroczy 50% wartości pierwotnej umowy.
Ponadto w przypadku stwierdzenia, że okoliczności związane z wystąpieniem COVID-19 mogą wpłynąć na należyte wykonanie umowy zamawiający, w uzgodnieniu z wykonawcą, może dokonać zmiany umowy.
Wpływ COVID-19 na kary umowne
Odnośnie kar umownych to zgodnie z ww. przepisem jeżeli umowa w sprawie zamówienia publicznego zawiera postanowienia dotyczące kar umownych lub odszkodowań z tytułu odpowiedzialności za jej niewykonanie lub nienależyte wykonanie z powodu oznaczonych okoliczności, strona umowy w stanowisku, przedstawia wpływ okoliczności związanych z wystąpieniem COVID-19 na należyte jej wykonanie oraz wpływ okoliczności związanych z wystąpieniem COVID-19, na zasadność ustalenia i dochodzenia tych kar lub odszkodowań, lub ich wysokość.
Podsumowanie
Powyższe oznacza, że w przypadku wystąpienia utrudnień w realizacji umowy, spowodowanej pandemią zobowiązani jesteście do niezwłocznego poinformowania o tym fakcie Zamawiającego i przedstawienia na tę okoliczność dokumentów, np. emaila czy pisma dostawcy materiałów, że są opóźnienia w realizacji umowy z uwagi na COVID.
Artykuł został opublikowany również na portalu INFOR.PL