Idealnie, gdy zarząd sukcesyjny jest ustanowiony jeszcze za życia jednoosobowego przedsiębiorcy – gwarantuje to natychmiastowe działanie mechanizmu sukcesji. Jeśli jednak przedsiębiorca nie zdążył ustanowić zarządcy sukcesyjnego przed śmiercią, prawo nadal daje szansę na uratowanie firmy. Ustanowienie zarządu sukcesyjnego po śmierci przedsiębiorcy jest bardziej skomplikowane i musi zostać przeprowadzone w stosunkowo krótkim czasie. O tym czym jest zarząd sukcesyjny i jakie niesie za sobą korzyści przeczytasz: Zarząd sukcesyjny – jak zabezpieczyć firmę na wypadek śmierci właściciela?
Kto może ustanowić zarząd sukcesyjny po śmierci przedsiębiorcy?
Po śmierci przedsiębiorcy inicjatywę przejmują spadkobiercy przedsiębiorcy. Osoby uprawnione do powołania zarządcy sukcesyjnego po śmierci przedsiębiorcy to:
- Małżonek zmarłego przedsiębiorcy, o ile przysługuje mu udział w przedsiębiorstwie w spadku (np. gdy firma była majątkiem wspólnym małżeńskim).
- Spadkobiercy ustawowi, którzy przyjęli spadek (czyli zstępni, małżonek, rodzice itp., zgodnie z kolejnością dziedziczenia ustawowego, którzy dziedziczą firmę i złożyli oświadczenie o przyjęciu spadku).
- Spadkobiercy testamentowi powołani w testamencie do dziedziczenia firmy;
- Zapisobiercy windykacyjni, którym w testamencie zapisano konkretnie przedsiębiorstwo (lub jego udział) jako zapis windykacyjny – pod warunkiem przyjęcia tego zapisu.
Aby powołanie zarządcy po śmierci było skuteczne, wymagana jest zgoda większości spadkobierców. Zgodę muszą wyrazić osoby posiadające łącznie co najmniej 85% udziału w przedsiębiorstwie w spadku.
Termin na ustanowienie zarządcy sukcesyjnego po śmierci właściciela firmy
Zarząd sukcesyjny po śmierci przedsiębiorcy można powołać tylko w ciągu 2 miesięcy od daty śmierci przedsiębiorcy. Co więcej, takie powołanie musi nastąpić w formie aktu notarialnego. Spadkobiercy (lub uprawniony małżonek) składają oświadczenie u notariusza, w którym powołują konkretną osobę na zarządcę sukcesyjnego firmy zmarłego. Notariusz zgłasza ten fakt do rejestru (Rejestr Zarządców Sukcesyjnych oraz CEIDG). Jeśli po ww. terminie zarządca nie zostanie ustanowiony, firma praktycznie traci szansę na zachowanie ciągłości. Wówczas pozostaje jedynie przeprowadzenie postępowania spadkowego i ponowne założenie działalności przez spadkobiercę.
Korzyści z wdrożenia zarządu sukcesyjnego dla ciągłości firmy i spadkobierców
Ustanowienie zarządu sukcesyjnego to obecnie najlepsze zabezpieczenie na wypadek śmierci osoby prowadzącej JDG. Ten krok przynosi szereg korzyści zarówno z perspektywy prowadzonego biznesu, jak i bliskich przedsiębiorcy:
- Zachowanie ciągłości działania firmy: Dzięki zarządcy sukcesyjnemu firma działa nieprzerwanie. Nie ma przestojów w realizacji zamówień, produkcji czy świadczeniu usług. Kontrakty dalej są wykonywane, sklep czy biuro pozostaje otwarte, a marka firmy nadal funkcjonuje na rynku.
- Ochrona miejsc pracy: Pracownicy zachowują zatrudnienie, a ich wynagrodzenia są wypłacane na czas. W sytuacji zarządu sukcesyjnego nie muszą obawiać się, że stracą pracę z dnia na dzień z powodu formalnego braku pracodawcy.
- Stabilność dla kontrahentów i partnerów biznesowych: Dostawcy, odbiorcy i partnerzy biznesowi mają pewność, że mogą nadal współpracować z firmą pomimo śmierci jej założyciela.
- Czas na podjęcie decyzji przez spadkobierców: Zarząd sukcesyjny daje spadkobiercom czas i oddech. Następcy prawni nie muszą natychmiast decydować, co zrobić z firmą – czy ją kontynuować, sprzedać, czy zlikwidować. Mogą spokojnie przeanalizować sytuację, skorzystać z doradztwa ekspertów, a decyzje podejmować bez presji czasu, podczas gdy firma jest w dobrych rękach zarządcy. To oznacza też większą szansę na wypracowanie optymalnej strategii dla przyszłości przedsiębiorstwa.
Warto też wspomnieć o dodatkowym aspekcie – ustawodawca wprowadził ulgi podatkowe dla spadkobierców kontynuujących działalność. Jeśli następcy prawni przejmą firmę i będą ją prowadzić przez co najmniej dwa lata, mogą skorzystać ze zwolnienia z podatku od spadków od wartości przejętego przedsiębiorstwa.