Po potwierdzeniu praw do spadku na podstawie postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku czy też na podstawie aktu poświadczenia dziedziczenia sporządzonego przez notariusza, spadkobierca musi dopełnić szeregu formalności. Jednym z najważniejszych obowiązków po nabyciu spadku jest zgłoszenie tego faktu do urzędu skarbowego. Dlaczego jest to takie ważne i ile czasu ma na to spadkobierca, dowiesz się właśnie z tego wpisu.
Kto musi zgłosić nabycie spadku do urzędu skarbowego?
Co do zasady każda osoba, która otrzymała spadek i potwierdziła swoje prawa do niego czy to prawomocnym postanowieniem sądu czy aktem poświadczenia dziedziczenia sporządzonym przez notariusza ma obowiązek zgłosić do urzędu skarbowego nabycia spadku. Często spadkobiercy, stanowiący najbliższą rodzinę spadkodawcy (żona, dzieci itd.) myślą, że obowiązek ten ich nie dotyczy, albowiem spadki i darowizny dla takich osób są zwolnione od podatku. Nic bardziej mylnego. Wbrew powszechnie panującemu przekonaniu warunkiem zwolnienia nabycia spadku od podatku jest właśnie złożenie w ustawowym terminie zgłoszenia do urzędu skarbowego. Niedopełnienie tego obowiązku lub niedotrzymanie terminu spowoduje, że spadkobierca będzie zobowiązany do uiszczenia podatku od spadków i darowizn. Takie niedopatrzenie może zatem słono kosztować.
Wyjątek od obowiązku zgłoszenia spadku do urzędu skarbowego
Oczywiście w pewnych przypadkach na spadkobiercy nie będzie ciążył obowiązek zgłoszenia do urzędu skarbowego faktu nabycia spadku. Wyjątek ten został przewidziany w art. 4 a ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn i ma zastosowanie, gdy wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1, czyli
Grupy podatkowe
Ustawodawca wyróżnił trzy grupy podatkowe, od których uzależnia kwotę i stawkę odprowadzonego podatku:
- do pierwszej grupy podatkowej zalicza się najbliższą rodzinę, tj. małżonka, zstępnych (dzieci, wnuki, prawnuki itd.), wstępni (rodzice, dziadkowie itd.), rodzeństwo, pasierba, ojczyma, macochę, teściów, zięcia oraz synową,
- do drugiej z kolei grupy podatkowej należą dalsi krewni spadkodawcy, tj. zstępni rodzeństwa (siostrzeniec, bratanek), rodzeństwo rodziców (wuj, ciotka), zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa, rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych (np. mąż wnuczki czy żona wnuka)
- do trzeciej (i ostatniej) grupy podatkowej należą wszystkie pozostałe osoby, niezaliczone do pozostałych grup.
Zwolnienie od podatku od spadków i darowizn dla najbliższej rodziny
Ponadto małżonek, zstępni (dzieci, wnuki itd), wstępni (rodzice, dziadkowie), pasierb, rodzeństwo, ojczym oraz macocha spadkodawcy nie są zobowiązani do zapłaty podatku od spadków i darowizn o ile zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowe terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku/ zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia / wydania europejskiego poświadczenia spadkowego.
Obowiązek zgłoszenia nie obejmuje jednak przypadków, gdy wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwot określonych powyżej.
Późniejsze powzięcie wiedzy o nabyciu spadku
Zdarza się, że spadkobierca o nabyciu spadku dowiedział się po kilku miesiącach lub latach od daty uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku i przekroczył 6 miesięczny termin na zgłoszenie tego faktu do urzędu skarbowego. W takiej sytuacji ustawodawca przyjął, że zwolnienie, o którym mowa powyżej stosuje się, gdy nabywca zgłosi ten fakt naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu. Jednakże w takiej sytuacji spadkobierca oprócz zgłoszenia musi uprawdopodobnić fakt późniejszego powzięcia wiadomości o nabyciu spadku, np. wskazując, że nie był prawidłowo zawiadomiony o toczącym się postępowaniu spadkowym.
Pozostałe sytuacje pozwalające na skorzystanie ze zwolnienia
Ustawa o podatku od spadków i darowizn oprócz zwolnienia dla najbliższej rodziny przewiduje jeszcze kilka przypadków, w których nie wystąpi konieczność uiszczenia podatku. Są to m.in. wyłączenia przedmiotowe, uregulowane w art. 3 ustawy, zwolnienia przedmiotowe, o których mowa w art. 4 ustawy czy też nabycie w drodze spadku przedsiębiorstwa na warunkach określonych w art. 4 b ustawy.
Termin na zgłoszenie spadku do urzędu skarbowego
Jeżeli nie wystąpiła żadna sytuacji opisana powyżej, tj. spadek przekracza kwoty wskazane powyżej lub nie ma przesłanek do skorzystania przez spadkobiercę ze zwolnienia, konieczne będzie złożenie do właściwego naczelnika urzędu skarbowego (tj. według położenia nieruchomości lub ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy) zeznania podatkowego. Termin na złożenie zeznania podatkowego o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych w drodze spadku wynosi 1 miesiąc od daty powstania obowiązku podatkowego. Zeznanie składa się na formularzu SD-3. W przypadku dziedziczenia termin ten liczony jest od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku/ zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia/ wydania europejskiego poświadczenia spadkowego.
Podsumowując jeżeli nabyłeś spadek pamiętaj o zgłoszeniu tego faktu do urzędu skarbowego. Niedopełnienie tego obowiązku może Cię bowiem słono kosztować.