Zmiana nazwiska dziecka po ślubie matki
Kobieta wstępując w związek małżeński często decyduje się na zmianę nazwiska i przybranie nazwiska męża. Zmiana nazwiska może rozciągać się również na dzieci kobiety z poprzedniego związku. W takiej sytuacji małżonkowie muszą złożyć przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego lub przed konsulem zgodne oświadczenia, że dziecko będzie nosiło takie samo nazwisko, jak matka, ojczym lub ich wspólne dzieci. W przypadku dziecka, które ukończyło trzynaście lat do zmiany nazwiska potrzebna jest jego zgoda.
Negatywne przesłanki do zmiany nazwiska dziecka na nazwisko ojczyma
Nie zawsze jednak będzie można dokonać zmiany nazwiska dziecka na nazwisko ojczyma. Jeżeli bowiem dziecko nosi nazwisko ojca albo nazwisko utworzone na podstawie zgodnych oświadczeń rodziców nie jest dopuszczalne nadanie dziecku nazwiska ojczyma w ww. trybie. Niemniej w określonych sytuacjach zmiana nazwiska dziecka bez zgody jego ojca, w szczególności na nazwisko ojczyma będzie możliwa. Więcej na ten temat pisałam tutaj: „Zmiana nazwiska dziecka bez zgody ojca”.
Zmiana nazwiska dziecka nie oznacza zmiany jego stanu cywilnego
Pamiętać jednak należy, że sama zmiana nazwiska dziecka nie powoduje zmiany jego stanu cywilnego. W tej sytuacji dopuszczalne jest późniejsze ustalenie ojcostwa wobec takiego dziecka w wyniku ustalenia ojcostwa lub uznania ojcostwa. Dziecko traci wówczas nazwisko męża matki niebędącego jego ojcem (zob. uchwała całej Izby Cywilnej SN z 6 grudnia 1952 r., C. Prez.166/52, LexisNexis nr 357686, OSN 1953, nr II, poz. 31). Powyższe oznacza, że zmiana nazwiska dziecka na nazwisko ojczyma nie stanowi przysposobienia. Co więcej w nie wyklucza to ustalenia lub uznania ojcostwa przez innego mężczyznę, niebędącego mężem matki dziecka, czyli przez nie-ojczyma.
Zmiana nazwiska dziecka, a obowiązek alimentacyjny ojczyma
Zmiana nazwiska dziecka na nazwisko ojczyma nie kreuje obowiązku alimentacyjnego wobec dziecka. Wobec braku więzów pokrewieństwa nie ma podstaw do zasądzenia od ojczyma alimentów w oparciu o art. 128 i 133 kto. Jedyną podstawę do zasądzenia na rzecz dziecka alimentów od męża jego matki niebędącego jego ojcem może stanowić art. 144 § 1 kro (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 grudnia 1967 r., III CRN 315/67, Lexis.pl nr 316381). Więcej o obowiązku alimentacyjnym ojca przeczytasz Obowiązek alimentacyjny ojczyma
Podsumowując możliwość zmiany nazwiska dziecka na nazwisko ojczyma uzależniona jest od tego czy dziecko nosi nazwisko ojca lub nazwisko utworzone na podstawie zgodnych oświadczeń rodziców. Jeżeli dziecko nosi nazwisko matki w wyniku braku uznania lub ustalenia ojcostwa wówczas możliwe jest skorzystanie z trybu, jaki przewiduje art. 90 kro – złożenie przez matkę i ojczyma zgodnych oświadczeń co do nowego nazwiska dziecka. W przeciwnym przypadku konieczne będzie złożenie wniosku do kierownika Urzędu Stanu Cywilnego o zmianę nazwiska dziecka, a niekiedy również wystąpienie do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wyrażenie zgody na dokonanie takiej czynności.